Bij houdingafhankelijke apneu (POSA, Positie-afhankelijk Obstructief SlaapApneu) komt apneu meer (of uitsluitend) voor bij slapen in ruglig.
Voorkomen
Ongeveer de helft van slaapapneu is houding gebonden (ruglig).
POSA is niet eenduidig bepaald, er bestaan verschillende definities:
- twee keer zoveel apneu's in ruglig tov zijlig (Rosalind Cartwright, VSA, 1984)
- idem met minder dan 5 in zijlig en hoger dan 15 in beide posities (M Jeffrey Mador, VSA, 2005)
- hoger dan 10 in ruglig en lager dan 10 in zijlig (Marie Marklund, Zweden, 1998).
Tennisbal
Vroeger werd geprobeerd met een voorwerp in de rug de ruglig te bemoeilijken zodat geslapen werd in zijlig. Het meest bekende voorbeeld is de tennisbal die in de pyjama genaaid werd. Het gaf goed resultaat zowel voor apneu als voor snurken, maar het was erg comfortabel, waardoor lange termijn therapie-trouw erg laag was. Bovendien was er risico op schade van de ruggewervels
Geluidsignaal


Tegenwoordig zijn er toestelletjes die rond de hals of de borst gedragen worden en die een (steeds luider) signaal geven bij ruglig:
- achteraan de hals, de Night Shift van Advanced Brain Monitoring
- op de borst, de aan de Technische Universiteit van Delft ontwikkelde SPT, Sleep Position Trainer van NightBalance
Marijke Dieltjens e.a. onder leiding van nko-arts prof dr Olivier Vanderveken aan het UZ Antwerpen onderzochten de SPT:
- zowel met de mondbeugel (mra) als de SPT werden het aantal apneus gehalveerd
- als beiden behandelingen gecombineerd worden, dan zakte het aantal apneus van gemiddeld 21 naar 6
- zonder SPT werd er gemiddeld 30% op de rug geslapen, met SPT verdween rugslapen volledig
Kosten
Algemeen
ApneuVereniging Vlaanderen beschouwt een voorafgaand slaaponderzoek als een absolute noodzaak voor elke behandeling, zo ook voor positie-afhankelijke behandelingen. Bij een slaaponderzoek wordt, naast vele andere metingen, het aantal apneus (en hypopneus) gemeten zowel bij ruglig als bij zijlig. Een geluidsignaal is echter geen alternatief voor wie geen masker of beugel wenst te dragen! Uit de analyse van het slaaponderzoek kan de arts besluiten of een behandeling van de slaaphouding al dan niet zinvol is.
In Vlaanderen (België) zijn de SPT en NightShift niet vergoed door het RIZIV. In Nederland is de Zorgautoriteit niet overtuigd van de positieve werking van de SPT en heeft deze in 2016 uit het basispakket van de zorgverzekeringen gehaald.
SPT Sleep Position Trainer van NightBalance
Bestellen van SPT gebeurt exclusief via het slaapcentrum. Een aanvraagformulier is beschikbaar via de website van NigtBalance Belgium.
De adviesprijs bedraagt 685€ (BTW in), met een introductieprijs van 400€ geldig tot eind 2017. De SPT kan maximum één maand geprobeerd worden. Na afrekening bedraagt de kost hiervoor 50€ als geen aankoop volgt, of 25€ indien wél een aankoop nadien.
NightShift van Advanced Brain Monitoring
De NightShift is verkrijgbaar via de webshop van Vivisol Nederland. Vivisol is een thuiszorgverlener (home care provider) die, vooral in Nederland, in samenwerking met (en in opdracht van) de slaapcentra apneuers voorziet van alle nodige materiaal. Zo ook de NightShift, dat, in tegenstelling van de SPT, wél online kan besteld worden (afgerond 300€).
Meer...
Wie meer informatie zoekt over het onderzoek kan terecht op volgende bronvermeldingen :
- Marijke Dieltjens, Anneclaire Vroegop, Annelies Verbruggen, Kristien Wouters, Marc Willemen, Wilfried De Backer, Johan Verbraecken, Paul Van de Heyning, Marc Braem, Nico de Vries, Olivier Vanderveken, A promising concept of combination therapy for positional obstructive sleep apnea, Sleep Breath (2015) 19: 637. doi:10.1007/s11325-014-1068-8
- Nieuwe trilsensor vermindert slaapapneu bij rugslapers, www.uza.be, 16/07/2015
- Rosalind Cartwright, Effect of sleep position on sleep apnea severity, Sleep. 1984;7(2):110-4.
- M Jeffrey Mador, Thomas Kufel, Ulysses Magalang, Kumar Rajesh, Veena Watwe, Brydon Grant. Prevalence of positional sleep apnea in patients undergoing polysomnography, Chest. 2005;128(4):2130–2137. doi: 10.1378/chest.128.4.2130.
- Marie Marklund, Maurits Persson, Karl Franklin, Treatment success with a mandibular advancement device is related to supine-dependent sleep apnea. Chest. 1998 Dec;114(6):1630-5.
- Terugtrekking door Nederlandse Zorgautoriteit: POSAS, NightBalance of POSE?, ApneuForum van ApneuVereniging Nederland, geraadpleegd op 30 december 2016.